dinsdag 8 februari 2011

Net als in de film

Technologie veroorzaakt problemen, maar biedt ook vaak oplossingen. Neem internet. Erg handig, maar ook inzetbaar als wapen. Meest recentelijk natuurlijk Wiki Leaks. Het wachten is op een film over gangmaker Julian Assange en zijn speeltje dat de wereld op zijn kop zette. Maar het begon al eerder. Zo speelt The net (1995) handig in op het verdwijnen van de privacy door misbruik van gekoppelde gegevens. Programmeur Sandra Bullock komt op het spoor van een aantal cyberterroristen. Deze lui veranderen in alle databases haar identiteit in die van een door de politie gezochte prostituée en moet op de vlucht slaan. De kijker wordt uitgenodigd na te denken over identiteit. Wat stelt die nog voor als die met één druk op de computerknop is te veranderen? 
Die vraag borrelt ook op na het zien van The Truman Show (1998). Daarin speelt Jim Carrey een man die, zonder dat hij het weet, al zijn hele leven hoofdpersoon in een realityprogramma. Wanneer hij er achterkomt dat zijn hele leven in scène is gezet, staat hij voor de keuze om zijn comfortabele leventje voort te zetten of de uitdaging van ene echt leven aan te gaan. Waar dat beslismoment het sluitstuk is van de film, is het in The Matrix het begin van het verhaal. Wanneer hacker Keanu Reeves besluit om zijn virtuele bestaan gedag te zeggen, belandt hij in een postapocalyptische realiteit. Samen met een handvol rebellen pakt hij de strijd op tegen een ras van intelligente robots dat mensen onder de duim houdt door ze in een voortdurende droomstaat onder te dompelen.
Intelligente robots en computers houden filmmakers al langer bezig. Bekend is natuurlijk de boordcomputer HAL in 2001: A Space Odyssey (1968). Wanneer wetenschappers op de maan een kunstmatig rotsblok ontdekken dat schijnbaar van buitenaardse afkomst is, wordt een groep dappere astronauten naar Jupiter gestuurd om het mysterie te ontrafelen. Maar tijdens die reis ontwikkelt de computer een eigen wil en keert zich tegen de bemanning. De film lijkt te waarschuwen dat de mens niet opgewassen is om de gevolgen van de technologie in te zien. De vorderingen op het gebied van robotica doen vermoeden dat mensachtige robots niet lang meer op zich laten wachten. Regisseurs nemen een voorschot op de werkelijkheid door te kijken naar de maatschappelijke gevolgen die dat zou kunnen opleveren.
De actiefilm I, robot (2004) bijvoorbeeld gaat over de integratie van robots in onze maatschappij. De robots hatende rechercheur Will Smith onderzoekt de moord op een wetenschapper die door een androïde gepleegd lijkt te zijn. Dat zou verstrekkende gevolgen hebben, omdat miljoenen huishoudens zo’n centraal aangestuurde robot in dienst hebben. Smith stuit op het plan van het centrale systeem om de wereld over te nemen.
Op persoonlijke, menselijke schaal kan de techniek ook ons leven overnemen. Meest recente voorbeeld is Air Doll (2009). In deze Japanse film krijgt een opblaaspop een hart en komt tot leven. Ze vindt een baantje in de lokale videotheek en wordt verliefd op de jongste bediende. De afloop is, zoals te verwachten, dramatisch. Maar de situatie waarin robots of poppen het  leven van mensen van vlees enbloed overnemen is niet eens zo heel ver weg. De werkelijkheid bootst de film na. Science-fiction wordt science-non-fiction. In Japan zijn er robots die hulpbehoevende ouderen kunnen verzorgen. Computergestuurde robots in de vorm van een hond geven alleenstaanden gezelschap. En er is al een robot ontwikkeld die kan zien en een blindengeleidehond kan vervangen. Computers worden uiteindelijk slimmer dan mensen en zijn straks in staat onze gevoelens en gedachten waar te nemen en op te slaan. Het wachten is op een film gemaakt door een robot over de mens. (PdJ)

1 opmerking:

  1. Hoi,
    Je sloot af met..
    Het wachten is op een film gemaakt door een robot over de mens. (PdJ)

    Misschien is dat geen film maar de realiteit waarin we zitten. Misschien zijn we wel hun freakshow. Misschien...

    Mike

    BeantwoordenVerwijderen