Afgelopen november waren de Britse regisseur Jake West (Razor Blade Smile, Evil Aliens, Doghouse) en producent Marc Morris te gast op het 3e Razor Reel Fantastic Film Festival in Brugge voor de vertoning van de documentaire Video Nasties – Censorship, Moral Panic and Videotapes. Na afloop spraken we hen.
In de documentaire wordt op soms onthutsende wijze duidelijk gemaakt, hoe vooral in de jaren ’80 de British Board of Film Classification (BBFC), de Britse filmkeuring, talloze films verknipte of verbood met geweld, seks, rijkelijk vloeiend bloed en/of zichtbaar drugsgebruik. Zulke rolprenten zijn te boek komen te staan als video nasties.
In de film komen Britse filmmakers aan het woord als Neil Marshall (The Descent, Doomsday), Christopher Smith (Severance, Black Death) en Marc Morris, actrice en tv-presentatrice Emily Booth (Evil Aliens, Doghouse) en moraalridders als James Ferman (directeur van de BBFC van 1975 tot en met 1999), politicus Sir Graham Bright (lid van de Conservative Party) en actievoerster Mary Whitehouse.
Bij de productiemaatschappij van West en Morris, Nucleus Films, verscheen eind 2010 de documentaire op DVD als onderdeel van de box Video Nasties – The Definitive Guide.
Ons vragenvuur starten we met Jake West, een kleurrijk heerschap dat zich als een vis in het water voelt op dit door zijn favoriete genre, horror, gedomineerde festival.
Waarom wilde je deze documentaire maken?Ik groeide op in jaren ’80, dus wist hoe het er destijds aan toeging, en Marc heeft twee boeken over video nasties geschreven, The Art of the Nasty en Shock Horror – Astounding Artwork from the Video Nasty Era. Daardoor had het onderwerp ons beider interesse. Maar ook wilden we iets maken dat weergaf hoe we het opgroeien in die tijd ervaren hadden. Het kwam eigenlijk heel natuurlijk tot stand. Wat mij zeer verraste, was dat er zo ontzettend veel belangstelling voor was.
Was Marc Morris degene die het idee opperde om de documentaire te maken?Ja, het was Marcs idee. Dit hoofdstuk uit de geschiedenis boeit hem mateloos. Ik ben iets jonger dan Marc. In 1984 was ik veertien, en ben daarmee praktisch even oud als Chris Smith en Neil Marshall. Ik was het oneens met wat er in de kranten werd geschreven en op de tv werd gezegd [over video nasties]. Daardoor ging je beseffen dat het één grote leugen was. In de jaren ’80 werd de naam British Board of Film Censorship veranderd in British Board of Film Classification, waarna ze juist meer dan ooit aan het censureren sloegen! Toen de eerste films op video uitkwamen, kregen alleen bioscoopfilms te maken met censuur. Daarom was het ook zo leuk om naar die videofilms te kijken. Er zaten namelijk films bij die je anders nooit te zien zou hebben gekregen, aangezien ze voor de bioscoop gegarandeerd afgekeurd zouden zijn.
Kun je voorbeelden noemen van films die je indertijd graag had willen zien, maar in Groot-Brittannië niet vertoond mochten worden?The Evil Dead bijvoorbeeld mocht niet in Groot-Brittannië vertoond worden. Ik wilde die film dolgraag zien, omdat iedereen zie dat hij briljant was. En toen ik ‘m eenmaal zag, kon ik niet begrijpen waarom hij niet vertoond had mogen worden. Die film heeft me enorm geïnspireerd, omdat ik wist dat Sam Raimi negentien jaar was toen hij ‘m maakte. Als tiener dacht ik toen: "Hé, misschien kan ik ook ooit zoiets maken." Een video nasty die me meer angst aanjoeg, was The Last House on the Left, omdat deze over zwaardere onderwerpen gaat: verkrachting en wraak.
Omdat datgene wat je daarin ziet echt zou kunnen gebeuren?Ja, exact! Je voelt je bij het zien van die film heel wat ongemakkelijker dan bij het zien van The Evil Dead. Voor de filmkeuringsleden die beide films destijds in de ban deden waren dit echter precies dezelfde soort films. Terwijl The Last House on the Left en I Spit on Your Grave toch echt heel anders zijn dan The Evil Dead en Dead and Buried. Dat al die films over één kam werden gescheerd, ging dan ook elke logica te boven. Het verbod op zulke films leidde er alleen maar toe dat ik er nóg meer gebrand op raakte om ze te zien. En dat gold voor velen.
Zelf ben je niet te zien in je documentaire. Hoe komt dat?Ik vond het niet juist om er zelf in te verschijnen, want dan gaat het ineens over mij, en dat was niet de bedoeling.
Ik vroeg me dat af, omdat Marc Morris er wel in zit.
Ja, maar hij is een expert op het gebied van video nasties, ik niet. Ik had mijn persoonlijke herinneringen aan de video nasties die ik heb gezien kunnen uitdragen, maar dat zou weinig nut hebben gehad, want die zouden hetzelfde zijn geweest als die van Neil Marshall en Chris Smith. Als kopstukken onder de Britse horrorregisseurs wilde ik hen er graag in hebben. Ik heb er wel over nagedacht om het te doen. En als we deze twee filmmakers niet hadden kunnen krijgen, had ik het misschien ook gedaan, maar ik wilde niet dat mensen zouden gaan denken dat de documentaire over mij gaat. Dus heb ik het toch maar niet gedaan.
Regelmatig word ik over de documentaire geïnterviewd, waardoor ik dus tóch nog dingen zeg over video nasties! En dat doe ik zelfs misschien nog wel op een iets krachtiger manier dan wanneer ik dat voor de camera gedaan zou hebben!
Hoe was het om nu eens geen speelfilm, maar een documentaire te maken?Bij een speelfilm is alle gesproken tekst vastgelegd in het script. Bij een documentaire kan dat niet. We wisten nooit wat geïnterviewden zouden gaan zeggen. Soms konden we werkelijk onze oren niet geloven. Als je een politicus als Sir Graham Bright interviewt en hij doodleuk zegt dat hij nog steeds vindt dat die films slecht zijn, dan kun je niet geloven dat hij die woorden echt in de mond heeft genomen.
Hoe heb je je voorbereid op het maken van Video Nasties?Ik heb behoorlijk wat documentaires bekeken en heb alle dingen die mij niet aan documentaires bevallen voor mezelf op een rijtje gezet. Waar ik bijvoorbeeld niet van hou is wanneer de maker je vertelt wat je ervan moet vinden. Dat heb ik dan ook niet gedaan. Er is daarom ook geen voice over. Nergens wordt de kijker op een andere manier in de richting van een bepaald standpunt gedirigeerd dan via nieuwsberichten, filmfragmenten en interviews. Dus het is geheel aan jou om te bepalen wat je ervan vindt. Ik wil de kijker zelf de keus laten, want iedereen heeft zo zijn eigen opvattingen over censuur.
Even later spreken we Marc Morris, een flamboyante veertiger.
Wat bracht je ertoe om twee boeken over video nasties te schrijven?Ik ben altijd een groot fan van horrorfilms geweest en heb de hele video nasties-geschiedenis altijd fascinerend gevonden. Ik begon films te verzamelen die verboden waren verklaard, waarna ik me er nader in ging verdiepen en erover ging schrijven. Door mijn research kwam ik erachter dat veel films die nog wel vertoond mochten worden op last van de BBFC en/of door de distributeur waren ingekort, omdat men bepaalde beelden te aanstootgevend vond. Dus ging ik op zoek naar de oorspronkelijke, onversneden versies. Dat deed ik door me aan te sluiten bij verzamelaarsnetwerken over heel de wereld. Zo wist ik veel uncut versions te vinden in landen als Nederland en Zweden. Regelmatig ging ik naar Nederland om daar videotheken en winkels af te struinen. Ook snuffelde ik graag rond op vlooienmarkten in Amsterdam. Na het publiceren van twee boeken over video nasties leek het me niet meer dan een logische vervolgstap om er een documentaire over te maken en een DVD-box samen te stellen die het hele video nasties-tijdperk bestrijkt.
Nederland moet waarschijnlijk een paradijs voor je zijn geweest!Ja, fantastisch gewoon! Waarover ik alleen steeds een beetje in de piepzak zat, was of ik bij terugkomst in Engeland met tassen vol videobanden wel probleemloos langs de douane zou kunnen komen. Je liep altijd het risico dat ze films in beslag zouden nemen, in welk geval je ook nog een boete aan je broek zou kunnen krijgen.
Je had de tapes in videodozen van jeugdfilms kunnen doen…Ik geloof niet dat ze daar ingetrapt zouden zijn!
Wat kun je verwachten bij het bekijken van de Video Nasties-DVD-box?Alle films die ooit op de Britse video nasty-lijst stonden, komen voorbij. Op disc 1 staat de documentaire. Op discs 2 komen de 39 films aan bod die na een rechtszaak op de zwarte lijst kwamen te staan omdat er een verderfelijke invloed van zou uitgaan. Op disc 3 wordt aandacht besteed aan de 33 films die aanvankelijk verboden waren verklaard, maar later van de zwarte lijst verwijderd werden. Discs 2 en 3 staan boordevol met trailers, inleidingen, fotogalerijen en dergelijke. In totaal dertien uur!
Passeren ook films uit Australië de revue? Verscheidene Australische films zijn namelijk in eigen land verboden verklaard.Nee, want Australische films komen niet voor op de Britse video nasty-lijst. In de jaren ’80 heb ik in Australië verschillende videofilms gekocht. Toen was filmcensuur daar nog nauwelijks aan de orde. Zo heb ik daar ooit Bloodsucking Freaks [een Troma-release] op de kop getikt.
Censuur kom je in allerlei landen tegen. Degenen die censuur toepassen begrijpen niets van horror en willen er ook niets van begrijpen. Zij vinden dat mensen die horror waarderen of ervan genieten behoorlijk ziek, verknipt en gesjeesd zijn. Waar zij bevreesd voor zijn, is dat horror onze jeugd verpest. Terwijl horrorliefhebbers over het algemeen juist zachtaardig en beleefd zijn – net als wij, ha ha!
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Zie voor nadere informatie www.nucleusfilms.com.
Ton van Rooij
Geen opmerkingen:
Een reactie posten